فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
موضوع فضای شهری و تکوین آن، در تاریخ اندیشه شهرسازی سابقه‌ی دیرینه دارد و در ادوار مختلف به اشکال گوناگون در شهرها حضور یافته است. تعاریف و مضامین گوناگونی که از فضاهای شهری شده‌است، به طور مشترک حکایت از عرصه‌ی همگانی داشته که در آن‌ها فعالیت‌های عمومی زندگی شهری به وقوع می‌پیوندند. بخش عمده‌ای از ادراک فضای شهری وابسته به تصویر ذهنی و سیمای شهری است که در طول شبانه روز مورد تجربه فردی و جمعی کاربران قرار می‌گیرد. در حالیکه اهمیت شاخص تنوع در درک این گونه از فضاها، توجه طراحان و برنامه‌ریزان شهری را به سیمای شبانه شهرهای امروزی با تکیه بر ذهنیت‌های فرهنگی جوامع شهری معطوف می‌سازد.
والویسز و لویکیت(2012) در پژوهش خود اشاره می‌کنند که جامعه مدرن معرف جامعه‌ای است که در تعامل با سرگرمی‌های شهری پاسخگوی نیاز مردم بوده، به نحوی که فعالیت‌های کاری را با فعالیت‌های فراغتی و اوقات روز را با شب ممزوج می‌دانند. زندگی معاصر، به ویژه در کلان شهرها به صورتی در حال ظهور است که مخاطب، بیش از گذشته اوقات خود را در شب سپری می‌کند و بسیاری از فعالیت‌های شهری نظیر اشتغال، سفر، ارتباطات، تفریح و استراحت را در ساعات آخر روز به انجام می‌رساند(Valevicius & Levickaite,2012). با ضعیف شدن ساختارهای زمانی که در دوران مدرن محدودیت هایی در زندگی ما ایجاد می کرد، جامعه 24 ساعته خلق شده است. در نتیجه آن، استفاده از وقت و زمان و الگوی فعالیت ها به صور گوناگون افزایش و یا کاهش یافته است .(Carmona, 2003)از این رو، ضرورت توجه به سیمای شبانه و ایجاد ظرفیت به منظور پذیرش فعالیت‌های شبانه شهروندان امر مهمی است که نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی است.
این نوشتار بنا دارد تا مقوله‌ی سیمای شبانه شهر را با در نظر گرفتن پارادایم فرهنگ شهری، امنیت، سیمای شهری و تأثیرات آن بر شکل‌گیری فضای شهری و همچنین نقش فعالیت و اقتصاد شامگاهی در جهت پاسخ به ترجیحات و نیازهای افراد نه به صورت قراردادی، بلکه به صورت اختیاری و انعطاف پذیر با شرایط زمانه مورد مطالعه قرار دهد. ریچارد جی.فاکس(2010) معتقد است که مطالعه‌ی نقش‌های فرهنگی شهر نه تنها باید باورهای فرهنگی و عرف‌هایی که از شهر نشأت می‌گرفت را شامل بشود، بلکه باید اشکال فرهنگی را که در شهر به عنوان نتیجه‌ی تأثیر فرهنگ شهری بر آن گسترش می‌یافت، نیز در بر بگیرد(دودانگه،1389). بنابراین، اصولاً به واسطه پیچیدگی مفهوم شهر و زندگی شهری و تفاوت فرهنگها، هنجارها و آداب و رسوم، نمیتوان نسخه واحدی در شیوههای زندگانی مردم شهرهای مختلف پیچید.
1-2- طرح مسئله
اگر زمان روز را عرصه‌ی فعالیت بشمار آوریم که زندگی شهروندان معطوف و متوجه حوزه‌های آموزشی و شغلی باشد، می‌توان شب را فرصتی برای استراحت و گردش قلمداد کرد. با این پیش‌زمینه، شهر در شب شخصیتی پذیرنده دارد و می‌تواند خاستگاه قرارگاه‌های رفتاری متنوع و رضایت‌بخشی برای مردم قرار گیرد. در صورتی که یکی از نقدهای وارد به مقوله شهرسازی این است که همه طراحیها با احتساب نور خورشید انجام میشود؛ به عبارتی با تاریکی هوا، تمامی خلاقیتها و هنرهایی که برای آن کوشش شده، یکباره در تاریکی شب محو میشود. از این رو، طراحی و سرزندهسازی فضاها در شب یکی از الزامات طراحی فضاهای شهری میباشد. کریتزمن(1999) معتقد است با در اختیار گرفتن زمان شب ، ما زمان بیشتری خلق نمی کنیم بلکه از زمانی که در اختیار داریم مؤثرتر بهره می گیریم و از محدودیت زمانی خارج می شویم(Krietzman,1999). بنابراین، می توان این گونه انگاشت که شهر بیش از مکانی در فضاست: شهر نمایشی در زمان است و کیفیت حاصل از گذشت زمان باعث معنادارتر شدن فضا می شود(Carmona, 2003).
از آنجایی‌که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، بخش قابل توجهی از روز صرف کار کردن و دغدغه‌های مشکلات اقتصادی میشود، می‌توان از شب، جهت تداوم حیات فضای شهری و ارتقای کیفی زندگی‌جمعی بهره جست و با در نظر گرفتن عوامل فرهنگی_هویتی و پیگیری ریشه‌های تاریخی شهر به مقوله سیمای شبانه پرداخت. از طرفی، تحلیل ابزارهای جذب سرمایه و تداوم رقابت سالم اقتصادی جهت تحقق اقتصاد شبانه و بررسی نقش بالقوه این عوامل در افزایش پیوند اجتماعی و پایداری محیط شهری در زمان، امری مهم و ضروری است.
ایجاد سیمای شبانه در شهرهای ایرانی، مستلزم توجه اکید به شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خاص است. با توجه به چنین شرایطی، انطباق تام و تمام پتانسیل‌های فرهنگی کشورهای توسعه یافته در شهرهای ایرانی نا‌ممکن است. پس، در این مجال و با توجه به تفاوت‌های بارز فرهنگی- آیینی و نیز ابعاد عینی و ذهنی، می‌توان به برخی از مهم‌ترین فرصت‌های «کالبدی- کارکردی» و نیز « روانی- ادراکی» شهرهای ایرانی برای احیای حیات شبانه و تهدیداتی اشاره کرد که ممکن است در این راه وجود داشته باشد.
1-2-1-اهمیت و ضرورت تحقیق
از دهه 1960 به بعد، نگاه به زندگی انسان‌ها از بُعد زمان‌بندی ساعات کار و فراغت تغییر کرده و زمان شب از حالت بیهوده و باقیمانده از روز، به فرصتی برای گذران اوقات فراغت و به طبع آن تجربه زیبا و فرح بخش از زندگی در راستای کاهش زمان کار و فعالیت‌های ضروری زندگی تبدیل شده است که با در نظر گرفتن بستر فرهنگی و زمینه‌های تاریخی – مکانی شهر و همچنین شرایط بافت جمعیتی می‌توان با توسعه زندگی شبانه شهری حس تعلق مکانی را القا نمود و به محیط های شهری احساس سرزندگی و تنوع بخشید( Heath, 1997).
فضاهای شب که بدون هیچ عملکرد و فعالیتی در طول زمان شب، می‌تواند بستر بزهکاری اجتماعی و کاهش امنیت در فضاهای شهری باشد، با استفاده از تمام ظرفیت‌های فرهنگی، بومی و اقلیمی، جغرافیایی و نیز ابعاد رفتاری- اجتماعی به منظور طراحی یک فضای شهری پایدار و با به کارگیری نظام برنامه‌ریزی و مدیریت خرده‌فرهنگ‌های بومی، امکان تبدیل تهدید به فرصت را فراهم می‌آورد و موجب دگردیسی سیمای شهری و محیط مصنوع حاصل از آن میشود، لیکن شهروندان میتوانند شب را به خوبی تجربه کنند و هیاهوی روز و ضربآهنگ زندگی روزانه در شبهنگام نیز طنینانداز شود.
شهر در نتیجه مناسبات زندگی در طول روز و شب، دو چهره متفاوت از خود را برای شهروندان به نمایش میگذارد. آنچه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دیده میشود، مسلماً بهرهمندی از الگوی 8 ساعت کار، 8 ساعت تفریح و 8 ساعت استراحت نیست و زندگی شهری در بسیاری از شهرها حیات دائمی در طول شبانه روز است(Roberts and Eldridge,2013). در کلانشهرهایی مانند توکیو با جمعیت بیش از 35 میلیون نفر، با تدابیر ویژه برای برقراری و جریان زندگی شبانه علاوه بر رفع مشکلاتی چون ترافیک، آلودگی هوا، ازدحام جمعیت و تداخل فعالیتها، توانسته این شهر را به شهری قابل زیست تبدیل کند و در حال حاضر یکی از پیشرفتهترین شهرهای جهان تلقی گردد (Straw, 2014). این درحالیاست که شهر تهران تنها با داشتن یک سوم جمعیت توکیو(حدوداً 12 میلیون نفر) با مشکلات بسیاری همچون ترافیک، آلودگی و… روبهروست. در واقع شهر تهران از ساعت 11 شب تا 8 صبح شهری خاموش است و هیچ شهروندی نمیتواند کمترین نیازهای زندگی خود را تأمین کند. این نکته سرنوشت همهی شهرهای کشور است و کمتر شهریاست که می‌توان یافت که زندگی شبانه در آن رایج باشد. شهرنشینی امروزه کشور ما با کمترین بهرهوری همراه است و بیش از یک سوم زمان زندگی در شهرها کاملاً بلا استفاده باقی ماندهاست.
اکنون که به اختصار به اهمیت سیمای شبانه در شهرهای معاصر پی بردیم می‌توان اینگونه انگاشت که یکی از سطوح طراحی شهری و ارتقاء کیفیت محیط شهری را می‌توان بر این مبنا استوار ساخت.
1-1- مقدمه و طرح موضوع…………………………………………………. 2
1-2-طرح مسئله ……………………………………………………………..3
1-2-1-اهمیت و ضرورت تحقیق ……………………………………………..4
1-3-اهداف تحقیق…………………………………………………………… 6
1-4-سوالات تحقیق………………………………………………………….. 7
1-5-پیشینه تحقیق …………………………………………………………..7
1-6- روش تحقیق…………………………………………………………… 15
1-7-مراحل تحقیق………………………………………………………….. 16
1-8-روش و ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………… 17
1-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………… 17
نور پردازی شبانه
فصل دوم: مبانی نظری
واژهی «زمان» در ادبیات فارسی در معانی متفاوتی همچون: الف) جریانی پیوسته، غیر قابل انقطاع، رونده و بی آغاز و بی انجام که طی آن حوادث برگشت ناپذیر از گذشته به حال تا آینده رخ میدهد، ب) مقطعی از یک جریان، لحظه، ج) روزگار، زمانه، فلک، د) موقعیت و فصل مناسب برای انجام کاری، موقع، هنگام، بهکار میرود(انوری، 1382). دائره المعارفهای انگلیسی تعاریف متفاوتی از زمان ارائه دادهاند. زمان به عنوان «عرصهای ناشناخته که در آن وجودهای گوناگون با تغییر و تحول و رویدادها و پدیدههای مختلف با از پی هم آمدنشان تعریف میشوند»، تلقی میشود(لطفی به نقل از Robert، 1391: 18). آکسفورد تعریف عام از زمان را به این صورت اظهار میدارد: پیشرفت نامعین و متداوم وجود، رویدادها و نظایر آن در گذشته، حال و آینده به عنوان یک کل(سوری و دیگران، 1392: 74). با این حال، تعریف زمان همواره به عنوان یک تمایل طولانی مدت اما سخت و بینتیجه از جانب فیلسوفان از عهد باستان تاکنون، مطرح بودهاست.
همچنین در تفکرات مارتین هایدگر نیز، زمان به عنوان یکی از پرسشهای اصلی چیستی وجود محسوب میشود. وی در کتاب «مفهوم زمان» روایت می‌کند که: سنت اگوستین زمان را پدیدهای کاملاً ذهنی دانسته و سه حالت حضور یعنی گذشته، حال و آینده را به واسطه ادراک همین پدیدهی ذهنی میشناسد. همچنین از دید مایستر اکهارت، زمان آن چیزی است که تغییر می‌کند و منبسط میشود، ابدیت به سادگی خود را حفظ می‌کند(هایدگر، 1388: 78). بنابراین، زمان به عنوان پدیدهای ذهنی در ابعاد گوناگون شهر نقشآفرینی می‌کند.
طراحی شهری به مثابه حرفه-دانش ساماندهی کیفی عرصههای بیرونی با چهار بعد سروکار دارد. بعد چهارم که برخی فیلسوفان نیز بر اهمیت آن در روند ادراک تغییرات و تکامل هستی تأکید دارند، بعد زمان است. خاستگاه و الزامات مورد نظر در توجه به بعد زمانی و به تبع آن حسی که از زمان ادراک میگردد، نیازمند شناخت مبانی و کاربردهای آن در طراحی شهری است(سوری و دیگران، 1392: 74).
تاکنون پژوهشگران بسیاری به اهمیت حس زمان در طراحی شهری اشاره داشتهاند، به عنوان نمونه: براساس «مدل مکان پایدار»، کیفیت طراحی شهری را می‌توان به عنوان برآیند سه مؤلفهی کیفیت عملکردی، کیفیت تجربی ـ زیباشناختی و کیفیت زیست محیطی شهرها نتیجهگیری نمود(گلکار، 1380: 55). براساس مدل مذکور، حس زمان از جمله مؤلفههای تجربی ـ زیباشناختی محسوب میشود که کارمونا و همکارانش آن را به عنوان یکی از ابعاد ششگانه طراحی شهری مطرح نمودهاند. آن‌ها بعد زمان را از سه جنبه حائز اهمیت می‌دانند: الف)شناسایی الگوهای فعالیتی در دورههای زمانی، ب)شناخت عناصر ساختاری شهر و حفظ آن و در نهایت، ج)یادگیری مدیریت زمان و زمان‌بندی اجرا در پروژههای توسعه شهری(Carmona et.al, 2003: 193). در این راستا، کوین لینچ نیز به بررسی تأثیر فعالیت‌های مؤثر و خواستههای درونی بر تصویر ذهنی از حس زمان میپردازد و «جهتیابی زمانی » را هم ارزش با حس «جهتیابی در فضا» و برآوردی از زمان و مدت دانسته که گذشته و یا آینده را توصیف می‌کند(لینچ، 1384: 173). مطالعات محققانی همچون یانگل و همکارانش نیز، در این زمینه به تفاوت ادراک استفادهکنندگان از فضا و چرخههای زمانی در فصول مختلف اشاره دارد(Carmona et.al, 2003: 171).
بدین ترتیب، از برآیند نظرات فوق چه در قالب بعد زمانی، چه در تصور ادراکی و ذهنی از زمان و چه در زیرمجموعه مؤلفه تجربی ـ زیباشناختی مکان، کیفیت حس زمان از مؤلفههای کیفیت طراحی شهری است که با دریافتهای ادراکی، شناختی و ترجیحات محیطی افراد در قبال فضاهای شهری سروکار دارد.
2-1-1- فضا و زمان: تعامل دوسویه
از آنجایی‌که مفاهیم فضایی به کار برده شده در برنامه‌ریزی شهری و طراحی شهری، فاقد بعد زمانی است(Klaasen,2003)، بنابراین، اول از هرچیز، این بعد زمانی نیازمند شفافسازی در مقولههای شهری است و این پرسش مطرح میگردد که چرا زمان مهم است؟ هرچند که صرفاً توجه به بعد زمان کافی نیست اما از مقولههای اصلی به حساب میآید. تمرکز بر جنبههای مختلف برنامه‌ریزی و طراحی شهری، نیازمند معرفی فضا و رابطه متقابل آن با زمان میباشد؛ تأثیر فضایی از تغییرات قابل توجه الگوهای زمانی که به نوبه خود تغییرات اجتماعی را نیز هم موجب میشود و بالعکس تأثیر تغییرات ساختارهای فضایی بر الگوهای زمانی. تغییرات در ساختار فضایی می تواند از مداخلات طراحانه و برنامهریزانه منجر شود و همین مفاهیم جدید فضایی می‌تواند تعامل دوسویه فضا-زمان به حساب آید(Drewe,2005: 15).به طور خلاصه، یک طرح ساده از رابطهی دوگانه مورد استفاده برای توصیف زمان و فضا و تعامل متقابل آن‌ها در شکل (2-1) آورده شده است:
– زمان«مارپیچی» از تلفیق زمان مستدیر و خطی به وجود میآید
بخش اول: مفاهیم و نظریهها…………………………………………………… 5
2-1- مفهوم «بعد زمان» در طراحی شهری………………………………….. 19
2-1-1- فضا و زمان: تعامل دوسویه……………………………………………. 21
2-1-2- چرخه های زمان و سیر تکوین مفهوم آن…………………………….. 22
2-1-2-1- برآیند زمان خطی و زمان چرخهای………………………………….. 23
2-1-3- زمان روزمرگی……………………………………………………………. 25
2-1-4- مدیریت زمان در فضاهای همگانی…………………………………….. 26
2-1-6- فضاهای شهری عرصه ای برای زمانوارگی…………………………… 30
2-1-7- دیدگاههای نظری پیرامون بُعد زمان …………………………………….31
2-2- انگاره «شهر 24 ساعته»………………………………………………….. 32
2-2-1- پیشگامی شهرهای انگلیسی در زمینهی «شهر 24 ساعته»…….. 34
2-2-1-1- عوامل استراتژیک رویکرد «شهر 24ساعته»……………………….. 36
2-2-1-1- 1- طرح صدور مجوز…………………………………………………….. 36
2-2-1-1-2- طرح خردهفروشی………………………………………………….. 37
2-2-1-1-3- طرح تشویق رستوران و کافههای خیابانی………………………. 38
2-2-1-1-4- طرح دوربینهای مداربسته(CCTV) و نورپردازی خیابان…………… 39
2-2-1-1-5- طرح سکونت…………………………………………………………. 39
2-3- کیفیت های آفرینندهی سرزندگی و حضورپذیری در اوقات شب………. 41
2-3-1- نقش فرهنگ در شکل‌گیری زندگی شبانه با تأکید بر خرده فرهنگهای بومی 44
2-3-1-1- عرصه جهانی شدن و شهرهای جهانی…………………………….. 45
2-3-1-2- برداشت پویا از فرهنگ شهری……………………………………….. 47
2-3-1-3- همنشینی فرهنگ و زندگی شبانه با توجه به رویکرد «جامعه 24 ساعته» 48
2-3-1-4- جستجوی هویت فردی و جمعی در فضاهای شهری………………. 49
2-3-1-5- جمعبندی………………………………………………………………… 50
2-3-2- اقتصاد شامگاهی………………………………………………………….. 50
2-3-2-1- پیشگامی انگلستان در توسعه اقتصاد شبانه……………………….. 52
2-3-2-2- راهنمای ششم سیاست برنامه‌ریزی(PPG6)ـ [مراکز شهری و
خرده فروشی]……………………………………………………………………….. 54
2-3-2-3- اقتصاد خلاق، شهر خلاق………………………………………………. 55
2-3-2-3-1- استفاده خلاق از زمان………………………………………………… 57
2-3-2-4- تداوم رقابت سالم اقتصادی در اوقات شب……………………………. 57
2-3-2-5- تحلیل ابزارهای جذب سرمایه…………………………………………… 58
2-3-2-6- نگره ی سه جانبه تولید، تنظیم و مصرف در زندگی شبانه ازدیدگاه نظریه پردازان…. 61
2-3-2-7- باززنده سازی مراکز شهری و توسعه اقتصادی شبانه……………….. 63
2-3-2-8- سرگرمی های شهری و رقابت بنگاه های اقتصادی………………….. 65
2-3-2-9- توجه به صنعت توریسم و گردشگری…………………………………… 67
2-3-2-10- جمعبندی………………………………………………………………… 68
2-3-3- منظر و سیمای شبانه با تأکید بر زمینه گرایی…………………………… 69
2-3-3-1- بیان رابطه متناظر منظر و سیما …………………………………………..74
2-3-3-2- بارزه ها و ویژگی های فضای منعطف و همیشگی در شکل دهی به
سیمای شبانه…………………………………………………………………………. 75
2-3-3-3- اهمیت تکنیک های نورپردازی در طراحی منظرشبانه شهری…………. 76
2-3-3-4- جمعبندی ……………………………………………………………………..81
2-3-4- رابطه متقابل ایمنی و امنیت شهری با حضورپذیری………………………. 81
2-3-4-1- امنیت عمومی از طریق سرزندگی……………………………………….. 83
2-3-4-2- امنیت، جامعه و تعاملات اجتماعی………………………………………. 84
2-3-4-3- جمعبندی…………………………………………………………………… 87
2-3-5- برنامه ریزی و مدیریت منسجم……………………………………………… 87
2-4- نتیجهگیری کلی…………………………………………………………………. 89
2-5- مدل مفهومی…………………………………………………………………… 92
بخش دوم: تجارب جهانی، زندگی شبانه……………………………………………. 3
2-6- مقدمه…………………………………………………………………………….. 93
2-7- سیدنی، استرالیا………………………………………………………………… 94
2-8- مرکز لندن، انگلستان…………………………………………………………….. 98
2-9- فاطیما، پرتغال…………………………………………………………………… 105
2-10- مکه و مدینه، عربستان سعودی…………………………………………….. 107
2-11- جمعبندی……………………………………………………………………….. 109
بخش سوم: ظرفیت پذیرش فضای شبانه در ایران………………………………… 21
2-12- مقدمه…………………………………………………………………………… 111
2-13- جایگاه شب در فرهنگ ایران ………………………………………………….112
2-14- بازشناسی وجوهات مختلف فضای شبانه در ایران……………………….. 114
2-14-1- فضای شبانه فرصتی برای اجتماعی شدن ………………………………114
2-14-2- فضای شبانه فرصتی برای زیارت………………………………………… 116
2-14-3- فضای شبانه فرصتی برای جذب گردشگر………………………………. 118
2-15- جمعبندی……………………………………………………………………… 121
فصل سوم: روش شناسی تحقیق و پیشدرآمد محدوده طراحی
در این فصل به تبیین روش تحقیق پایاننامه حاضر و همچنین ارائه الگوی پیشنهادی مطالعات آن پرداخته میشود. روش تحقیق به طور کلی بر دو دسته عمده استوار است که بر مبنای متغیرهای پژوهش مشخص میگردد: روش تحقیق کّمی و روش تحقیق کیفی. با اذعان به کیفی بودن متغیرهای این پژوهش، فرآیند طراحی شهری با تأکید بر محوریت مشخص توسعه زندگی شبانه شهری، سعی در ارائه راه حل و رسیدن به اهداف تعیینشده دارد.
3-2- روش تحقیق
استفاده از روشهای متنوع در برخی علوم ـ همچون شهرسازی ـ به دلیل تعدد عوامل و متغیرهای مؤثر در روابط بین پدیدههای آن باعث ارایهی انواع گوناگونی از روشهای تحقیق شده‌است(عندلیب، 1390: 47). در پژوهش حاضر، روشهای مختلفی براساس معیارهای گوناگون صورت گرفته که به طور کلی، از لحاظ اهداف تحقیق، کاربردی بوده و بر پایهی نظریهها و اصول جمع آوری شده در بخش مبانی نظری به منظور جستجوی حل مسائل اجرایی و عملی به کار گرفته میشود، همچنین از لحاظ ماهیت دادههای تحقیق که در بردارندهی ویژگیهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کیفیت محیطی میباشد، با تکیه بر روش کیفی به مؤلفههای کیفی اثرگذار بر شکل‌گیری زندگی شبانه دست مییابد. شیوه دستیابی به اطلاعات مذکور، گردآوری اسنادی/ کتابخانهای/ الکترونیکی و مطالعه موردی بخشی از شهر شیراز است. بنابر ویژگیهای موضوع پایاننامه می‌توان روش تحقیق را در بخش مبانی نظری، یافتهها و نتایج حاصل از آن، روش تحلیلی ـ توصیفی خواند که در قالب جداول، نقشههای تحلیلی و راهنمای طراحی ارائه میگردد.
اگر فرآیند طراحی شهری را متشکل از دو مرحلهی 1- سنجش وضعیت (مرحلهی تجزیه یا آنالیز) و 2- تدوین راه حل(مرحلهی ترکیب یا سنتز) بشماریم، آنگاه اهمیت مرحلهی «سنجش» به خوبی وزن خود را نشان میدهد. به عبارت دیگر با انجام مرحلهی سنجش وضعیت، مسائل و امکانات محیط شهری [و محدودهی هدف] کشف، و تعریف شده و ارتباط میان آن‌ها معلوم میگردد. از این رو، انجام صحیح مرحلهی سنجش وضعیت، شالودهی اساسی برای تدوین راه حلهای موجه و عقلایی را فراهم می‌آورد(گلکار، 1384: 3). در راستای فرآیند طراحی شهری محدودهی هدف شامل شناخت، تحلیل و طرح، نیازمند تکنیکهای مختلفی در هر مقطع بوده که در وهلهی اول مطالعات برداشتهای محلی بر پایه روش مشاهدهای توأم با تبادل نظر ـ Observational survey techniques ـ انجام شده‌است که ضمن برداشت به برخی دیدگاههای مالکین(owners)، استفادهکنندگان(users) و تصمیمگیرندگان و ادارهکنندگان(controllers) توجه شده است که از دیدگاههایشان به منظور صورت دادن مطالعات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی پژوهش با هدف تقویت زندگی شبانه استفاده خواهد شد. در مرحلهی تحلیل از تکنیک مکانسنجی ـ Placecheck Technique ـ از طریق ارائهی مجموعهای جامع از سؤالات(چک لیست ) در مورد فرآیند تغییر و امکانات بالقوهای که می‌توان جهت بهسازی کالبدی محیط به کار گرفت، نکتهی جدیدی را به تکنیکهای قبلی طراحی بیافزاید .
به کمک روش مکانسنجی می‌توان بستر مشارکت مردم را از طریق فراهم ساختن کانونی جهت گردهمایی و انجام کار مشارکتی توسط شهروندان ایجاد نمود و از سوی دیگر، اقدامات لازم جهت اعتلا و بهسازی مکان را شناسایی کرد. در تکمیل مرحلهی سنجش وضعیت نیز از تکنیک SWOT به عنوان ابزاری برای شناخت تهدیدها و فرصت‌های موجود در محیط خارجی و بازشناسی ضعفها و قوتهای محیط داخلی محدودهی هدف استفاده میشود. این تکنیک در تعامل با تکنیک مکانسنجی قادر به شناخت هر چه بیشتر مکان و تصمیمگیری در مورد گامهای بعدی به کار میرود. با استفاده از نقشههای تحلیلی یکپارچه و جداول جمعبندی حاصل از آن، یک سری ضوابط و معیارهای پیشنهادی گردآوری شده و به صورت ارائه گزینههای مفهومی محدودهی طراحی و ارائه راهبردها و سیاستهای طراحی در قالب جدول و دیاگرامهای گرافیکی به تصویر درآمده است. در نهایت، به دلیل خصلت ویژه طراحی شهری به بیان سه بعدی حوزهی مورد مطالعه پرداخته میشود(نمودار3-1).
3-3- الگوی پیشنهادی مطالعات
تدوین گامهای طراحی محدودهی هدف، به صورت کلی از چارچوب فرآیند طراحی شهری پیروی می‌کند، ولی نوع نگرش و رویکرد مؤثر در این پایاننامه بر نوع شناخت بستر و زمینهی محلی، تحلیل و سنجش وضعیت موجود، سنجش ایدهها و راه حلهای احتمالی، و در نهایت راهکارهای طراحی مؤثر خواهد بود. با توجه به رویکرد پایاننامه مبنی بر تقویت فضای شبانه شهری، نقش سیمای شبانه اهمیت ویژهای پیدا کرده و به عنوان سرفصلی از اصول طراحانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نحوهی دستیابی به این اهداف با استفاده از مدل مفهومی ارائه شده در فصل دوم(نمودار2-4) و براساس معیارهای معرفی شده در ادامه فصل دوم در خصوص شهرهای ایرانی و ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه آن‌ها صورت خواهد پذیرفت. چگونگی بهکار گیری این عوامل در بخش‌های مربوطه به تفضیل بیان خواهد شد.
در فرآیند ارائه شده، گام نخست پس از تعیین اهداف، با شناخت و تحلیل محدودهی هدف آغاز میشود. مرحلهی شناخت به طور کلی برپایهی دو گام تهیه منابع قبل از بازدید میدانی و بازدید میدانی استوار است؛ در گام اول بازبینی اصول طرحهای فرادستی چون طرح تفصیلی، طرح جامع، گزارشهای مربوطه به مراکز متولی(شهرداری منطقه 8 شهر شیراز) و… ، آشنایی با مطالعات مردم نگاری و آمار جمعیتی و نیز نیروهای بازار موجود در محدوده هدف را شامل میشود و در گام بعدی به واسطهی بازدیدهای پی در پی از سایت و گفتگوهای حضوری و پراکنده از افراد متعلق به محدوده هدف، شناخت روشنی از مسائل کالبدی طرح و مطالبات جامعه محلی حاصل خواهد شد. جمعآوری اطلاعات پایه نظیر اطلاعات کمی ـ آماری وضع موجود، تهیه عکس، اندازهگیریها و به طور کلی نقشههای با «دادههای توصیفی» را دربردارد که در فصل بعد به آن‌ها پرداخته میشود. در بخش تحلیل، با بهرهگیری از تکنیک مکانسنجی که به به روش پرسشنامه و مصاحبه حضوری، امکان مشارکت دادن مردم در روند طراحی و برنامه‌ریزی را فراهم نموده [چراکه پایداری اجتماعی فضاهای همگانی مستلزم حضور و مشارکت مردم در مراحل گوناگون فرآیند طراحی شهری و به ویژه سنجش کیفیت مکانها است] و تعیین معیارها و شاخصههای مؤثر در ایجاد فضای شبانه شهری برگرفته از نیازها و خواستههای ساکنان و اقشار ذی نفع و ذی نفود محدوده طراحی به انجام میرسد و به صورت نقشههای تحلیلی ارائه میشود.
نتایج حاصله در مرحلهی شناخت و تحلیل در تدوین گام سوم که ارائه راهحلهای پیشنهادی و جستوجو در ایدهها است، مورد استفاده قرار خواهد گرفت. راهبردهای عملیاتی و سیاستهای اجرایی با استفاده از تکنیکهای ترسیمی و متن درجدولی شرح داده میشود. در این پژوهش سعی میگردد که فضاهای همگانی محدوده طراحی به شکلی طراحی شوند تا موجد کاراکتر محلی بوده و عناصر شاخص و فرمها وسبکهای قائم به ذات بافت تاریخی شهر به بهترین شکل ممکن نمایان گردد. فرهنگ و هویت بافت تاریخی شهرها نیازمند احیا و باززندهسازی هستند و میبایست در شیوههای طراحی فضاهای شبانه به این ابعاد مهم ملزم گردید(نمودار3-2).
پلان طراحی پروژه بینالحرمین: متشکل از کاربریهای تجاری، فرهنگی، ورزشی، هتل و
رستوران، پارکینگ و… (مأخذ: شرکت سمت و سوی توسعه ایرانیان
بخش اول: روش شناسی تحقیق……………………………………………… 33
3-1- مقدمه ……………………………………………………………………….123
3-2- روش تحقیق………………………………………………………………… 123
3-3- الگوی پیشنهادی مطالعات…………………………………………………. 126
بخش دوم: پیش درآمد محدوده طراحی………………………………………….. 39
3-4- تعیین موقعیت سایت در مقیاسهای مختلف شهر………………………. 129
3-4-1- معرفی مرزهای محدوده طراحی………………………………………… 131
3-5- بررسی سیر تحول و دگردیسی بافت و فضا طی دوره های متوالی….. 133
3-6- شناخت ویژگیهای کالبدی………………………………………………….. 135
3-6-1- تحولات کالبدی تأثیرگذار بر ساختار و استخوانبندی بافت…………… 137
3-6-1-1- طرح ویژه بینالحرمین………………………………………………….. 137
3-6-1-2- طرح توسعه حرم شاهچراغ………………………………………….. 138
3-7- شناخت ویژگیهای دسترسی و ترافیک…………………………………… 142
3-8- شناخت ویژگیهای اجتماعی………………………………………………. 144
3-9- شناخت ویژگیهای اقتصادی ـ فعالیتی…………………………………….. 146
3-9-1- ارزیابی عملکرد منطقه تاریخی در مرکز تجاری شهر…………………. 147
3-9-2- سفرهای جذب شده به بافت تاریخی …………………………………..148
3-9-3- جمعیت روز و شب در بافت تاریخی…………………………………….. 149
3-10- بررسی اسناد فرادست در مقیاس شهر و حوزه فراگیر……………….. 151
3-10-1- طرح تفصیلی منطقه تاریخی شیراز…………………………………… 152
3-11- جمعبندی……………………………………………………………………. 153
فصل چهارم: بررسی و تحلیل
پس از مرحله شناخت و شناسایی عوامل مؤثر در شکل‌گیری محدوده هدف و بازدید و برداشت میدانی، مرحله تحلیل آغاز میشود. در این مرحله با تأکید بر اهداف پژوهش، ابعاد و شاخصهای مورد نظر در شکل‌گیری فضای شبانه سرزنده مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. سرزندگی فضای شهری با عوامل متعدد از قبیل سرزندگی اجتماعی، سرزندگی اقتصادی، سرزندگی فرهنگی و در نهایت سرزندگی محیطی لازم و ملزوم یکدیگرند. به منظور تدوین الگوی طراحی، در دو فاز طراحی کالبدی و سیاستگذاری در بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انجام میپذیرد. بدین ترتیب، فاز طراحی کالبدی از برهم نهشت تحلیلهای فضایی ـ کارکردی که در ادامه این فصل بررسی میگردد، صورت میپذیرد.
4-2- ارزیابی مؤلفههای کیفی در تدوین الگوی طراحی
در فصل مبانی نظری پژوهش حاضر، به مؤلفههای کیفی اثرگذار بر شکل‌گیری فضای شبانه شهری (رجوع شود به نمودار 2-4) دست یافته که در این فصل مؤلفهها در ابعاد طراحی محدوده هدف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد:
4-2-1- لبههای فعال
لبههای شهری نقشی حیاتی در تجربهی فضایی و در آگاهی از فضای منفرد به عنوان یک مکان دارند. این لبهها، تأثیری سرنوشتساز بر زندگی در فضای شهری دارند. در محدوده مورد مطالعه، بدلیل جدارههای فعال تجاری در خیابانهای طالقانی(یکطرف جداره) و لطفعلیخان زند(دو طرف جداره) و خیابان حضرتی(سردزک) و راسته بازارهای پر رونق به عنوان لبه و منطقهی مبادله و توقف محسوب میشوند. در این جدارهها واحدهای کم عرض و دربهای فراوان در طول خیابان بهترین فرصتها را برای تعامل افراد با هم فراهم می‌آورد. اما در این لبههای مذکور به دلیل وجود نماهایی با خطوط بلند افقی، فواصل طولانیتر و خستهکنندهتر حس میشود. در حالیکه لبههای به اصطلاح نرم که تجربه پیاده را با بدنههای شفاف، ویترینها و ورودیهای متعدد افزایش میدهد، از آن طرف، در محدوده خیابان دستغیب و خیابان تازه تأسیس نهم دی، لبههای سخت مانند دیوارهای ممتد آجری و بدون فعالیت تقابلی شدید را ایجاد مینماید و لبه منفعل را تشکیل میدهد(تصویر4-1).
فعالیت لبههای فعال در خیابانهای اصلی محدوده هدف
4-1- مقدمه ./………………………………………………………………………….155
4-2- ارزیابی مؤلفههای کیفی در تدوین الگوی طراحی…………………………. 155
4-2-1- لبههای فعال………………………………………………………………….. 156
4-2-1-1- فعالیت طبقه همکف………………………………………………………. 157
4-2-1-2- فعالیت طبقات غیر همکف……………………………………………….. 158
4-2-2- زمان‌بندی فعالیتی……………………………………………………………. 159
4-2-3- صدور مجوز کار در زمان شب……………………………………………….. 161
4-2-4- ایمنی و امنیت……………………………………………………………….. 161
4-2-5- آسایش اقلیمی………………………………………………………………. 164
4-2-6- نورپردازی و روشنایی در شب……………………………………………… 165
4-2-7- حمل و نقل عمومی…………………………………………………………. 168
4-2-7-1- دسترسی سواره………………………………………………………….. 168
4-2-7-2- دسترسی پیاده……………………………………………………………. 170
4-2-7-3- پارکینگ عمومی…………………………………………………………… 171
4-2-8- همه شمولی…………………………………………………………………. 173
4-2-9- فضای سرگرمی……………………………………………………………… 173
4-2-10- الگوهای رفتاری…………………………………………………………….. 173
4-2-10-1- سکانسبندی فعالیتی…………………………………………………… 175
4-2-11- ارزیابی مکان به روش Placecheck ا……………………………………….176
4-2-12- تحلیل و ارزیابی ساختار محدوده پژوهش براساس روش یکپارچه SWOTا 178
4-2-12-1- تحلیل نقاط قوت، فرصتها و قابلیتها در زمینه‌های اقتصادی،
اجتماعی، محیطی و فرهنگی……………………………………………………… 178
4-2-12-2- تحلیل نقاط ضعف و تهدیدها در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی،
محیطی و فرهنگی…………………………………………………………………… 179
4-2-13- تدوین اهداف، راهبرد و سیاستهای اجرایی با تأکید بر تقویت حیات شبانه 180
فصل پنجم: تدوین الگوی طراحی
پس از بررسی و تحلیل مؤلفههای کیفی اثرگذار بر شکل‌گیری فضای شبانه در محدوده مورد مطالعه، در فصل حاضر به کاربست آن‌ها با احترام به زمینه تاریخی موجود پرداخته میشود. اهمیت و ضرورت ارتقای فضای شبانه شهری به ویژه با نگاه ارزش افزوده اقتصادی در بخش گردشگری و جذب توریسم و از طرفی، بهسازی منظر شب در حوزه خدماترسانی به زوار حرم شاهچراغ در طول شبانهروز، نیاز به تدوین الگویی مناسب با زمینه را در راستای احقاق هدف برمیشمارد. در این فصل، به بازطراحی سه ریزفضا با تأکید بر احیای حیات شبانه پرداخته میشود. محور مورد مطالعه استخوانبندی اصلی بافت تاریخی را شکل داده و ریزفضاها بخشی از این شاکله اصلی را به خود اختصاص دادهاند که هرکدام به لحاظ کالبدی و محتوایی، گذری شاخص در گستره محدوده هدف تلقی میشدهاست. لذا، با تغییرات ایجاد شده در فرآیند نابخردانه توسعه بافت تاریخی، فضاهای انتخابی حیات گذشته خود را از دست دادهاست. به دلیل گستره فعالیت‌های اقتصادی شکل گرفته در این پهنه، از بازار وکیل و بازار روز گرفته تا بازارهای اطراف حرم و سردزک و بینالحرمین، زمینهی حضورپذیری افراد در اوقات شب نیز میسر بودهاست. اکنون فصل حاضر به ارائه و بازطراحی قسمتهایی از محور اصلی با هدف ارتقای زندگی شبانه میپردازد.
5-1- مقدمه………………………………………………………………………… 186
5-2- استخوانبندی اصلی پیشنهادی……………………………………………. 187
5-3- نمای سه بعدی از محدوده هدف………………………………………….. 188
5-4- انتخاب ریزفضاها به منظور طراحی فضای شبانه…………………………. 188
5-5- ریز فضای اول(خیابان کریمخان زند)………………………………………… 190
5-5-1- بازطراحی محور کریمخان زند ………………………………………………190
5-5-2- منظر پیشنهادی در روز و شب…………………………………………….. 191
5-5-3- فعالیت‌های پیشنهادی………………………………………………………. 193
5-5-4- دیدهای ناظر از وضع پیشنهادی فضای شهری………………………….. 194
5-5-5- ضوابط پیشنهادی……………………………………………………………. 195
5-6- ریزفضای دوم(میدانگاه وکیل)………………………………………………….. 196
5-6-1- بازطراحی میدانگاه وکیل……………………………………………………. 196
5-6-2- منظر پیشنهادی در روز و شب……………………………………………… 197
5-6-3- کاربری و جدارههای فعال پیشنهادی………………………………………. 198
5-6-4- دیدهای ناظر از وضع پیشنهادی فضای شهری…………………………….199
5-6-5- ضوابط پیشنهادی……………………………………………………………. 200.
5-7- ریزفضای سوم(پیادهراه احمدی)…………………………………………….. 201
5-7-1-بازطراحی محور احمدی……………………………………………………… 201
5-7-2- منظر پیشنهادی در روز و شب…………………………………………….. 202
5-7-3- کاربری و جدارههای فعال پیشنهادی……………………………………… 203
5-7-4- نمای پیشنهادی با تأکید بر جدارههای فعال در شب…………………….. 204
5-7-5- ضوابط پیشنهادی…………………………………………………………….. 205
5-8- نتیجهگیری نهایی……………………………………………………………….. 206
منابع فارسی …………………………………………………………………………..207
منابع انگلیسی………………………………………………………………………… 211
پیوست شماره 1:……………………………………………………………………. 215
پیوست شماره 2:……………………………………………………………………. 227
فهرست جدول‌ها
جدول 1-1- خلاصه ای از سوابق مطالعاتی مرتبط داخلی…………………………… 12
جدول 1-2- خلاصه ای از سوابق مطالعاتی مرتبط خارجی…………………………… 13
جدول 2 -1- جمعبندی دیدگاه صاحبنظران در زمینه بُعد زمان در طراحی شهری…… 32
جدول 2-2- دلایل اتخاذ رویکرد شهر بیستوچهار ساعته……………………………… 36
جدول 2-3- پیشگامیهای شهر بیستوچهار ساعته به دست مراجع قدرت محلی.. 40
جدول 2-4- ابعاد موضوعی سرزندگی و زیستپذیری…………………………………….. 43
جدول 2-5- انواع فضای زندگی شبانه از نگاه نظریهپردازان شهری……………………. 62
جدول 2-6- مقایسه نظریه شهرسازان در رابطه به منظر شهری……………………….70
جدول 2-7- طبقهبندی نورپردازی در سه سطح کلان، میانی و خرد و تأکید بر
رویکردهای هرکدام…………………………………………………………………………. 80
جدول 2-8- چشمانداز شهر سیدنی تا افق 2030 میلادی……………………………. 95
جدول 2-9- عوامل مؤثر در توسعه اقتصاد شبانه شهر لندن؛ مسائل و ایدهها…….. 102
جدول 2-10- عناصر تشکیلدهنده فضای شهری و توسعه گردشگری ایران………… 119
جدول 3-1- نام، موقعیت و عملکرد اولیه آثار تاریخی منطقه تاریخی ـ فرهنگی شیراز 136
جدول 3-2- مسائل کاهش کیفیتهای اجتماعی………………………………………… 145
جدول 3-3- مقایسه سهم فعالیتی منطقه تاریخی به نسبت سایر مناطق پهنه مرکزی
شهر شیراز……………………………………………………………………………….. 146
جدول 3-4- نقش منطقه تاریخی و عملکردهای اصلی آن در شهر شیراز………… 147
جدول 4-1- مفاهیم، نمادها و علائم شاخص ضریب راحتی………………………… 165
جدول 4-2- تحلیل پارامترها به روش مکانسنجی……………………………………. 177
جدول 4-3- تحلیل نقاط قوت، فرصتها و قابلیتها در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی،
محیطی و فرهنگی……………………………………………………………………….. 178
جدول 4-4 تحلیل نقاط ضعف و تهدیدها در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، محیطی و
فرهنگی…………………………………………………………………………………….. 180
جدول 4-5- اهداف، راهبردها و سیاست های اجرایی………………………………… 182
فهرست شکل‌ها
شکل2-1- فضا و زمان، تعاملی دوسویه…………………………………………………. 21
شکل2-2- زمان«مارپیچی» تلفیقی از زمان مستدیر و خطی…………………………. 24
شکل2-3- نمای شماتیک ادراک زمانی از گذشته، حال و آینده……………………….. 25
شکل2-4- رابطه متقابل فعالیت، فضا و زمان؛ جریان فعالیتها در فضا و زمان خاص…… 27
شکل2-5- سازمان اجتماعی زمان و رابطهی فعالیت در نظم فضا ـ زمان…………….. 27
شکل2-6- عوامل مؤثر در ماهیت و چگونگی فعالیت‌های صورت گرفته در فضاهای
شهری……………………………………………………………………………………….. 45
شکل2-7- الگوی سه سطحی از مقوله فرهنگ شهری……………………………….. 48
شکل2-8- عناصر سهگانه برنامه‌ریزی فرهنگی در راستای تحقق جامعه بیست و چهار
ساعته…………………………………………………………………………………………. 49
شکل2-9- دیاگرام رابطهی پیچیده و پویا بین فاکتورهای اصلی فعالیت‌های شبانه……… 54
شکل2-10- داراییهای شهر خلاق…………………………………………………………… 56
شکل2-11- نمای الگووار ساختار یک شهر خلاق و مؤلفههای آن……………………….. 56
شکل2-12- محورهای منطق تجاری سازی در فرآیند بازتولید اقتصاد شهری……………. 59
شکل2-13- کنش و واکنش عناصر جریانهای اصلی مصرفگرایی در شهر……………….. 60
شکل2-14- جایگاه منظر شهری در تعامل میان انسان و محیط…………………………. 72.
شکل2-15- منظر یکی از عوامل و اجزای اصلی تشکیلدهنده سیمای شهری………. 74
شکل2-16- نمایش گرافیکی ارتباط بین کیفیت فضای بیرون و فعالیت‌های بیرونی……. 75
شکل2-17- فضای شهری منعطف تابع شرایط کالبدی و فعالیتی محیط شهری است 77
شکل2-18- عملکردهای مؤثر نورپردازی شبانه در فضای شهری………………………. 79
شکل2-19- نمایش شماتیک ارتباط بصری ساکنان و فضای خیابان……………………. 84
شکل2-20- عناصر حیاتی رابطهی بین ساختار شهر، حس جهتیابی و احساس
امنیت…………………………………………………………………………………………… 85
شکل2-21- اصول پیشگیری از جرم مبتنی بر طراحی محیطی و پتانسیل‌های ارتقای
کیفیت محیطی……………………………………………………………………………….. 86
شکل2-22- تراکم اشتغال در رستورانها و مکانهای مجوزدار لندن……………………….. 99
شکل2-23- تراکم اشتغال در بخش هنر، فرهنگ و سرگرمی لندن……………………… 99
شکل2-24- تراکم اشتغال اقتصاد عصرگاهی لندن……………………………………….. 100
شکل2-25- تمرکز اصلی بر اقتصاد عصرگاهی لندن……………………………………… 100
شکل2-26- زیارتگاه فاطیما در شهر فاطیما و ارتباط آن با فرم شهری محله………….. 106
شکل2-27- شاخصهای اجتماعی مؤثر در ارتقای منظر شبان…………………………. 116
شکل3-1- ساختار شهر در دورههای مختلف و عناصر اصلی آن……………………….. 134
شکل4-1- هفت ویژگی جوامع پایدار در ارتباط با پیشگیری از جرم و افزایش ضریب
امنیت……………………………………………………………………………………….. 162
شکل4-2- راهبردهای مرتبط با هدف افزایش ایمنی و امنیت اجتماعی…………….. 162
فهرست نمودارها
نمودار 1-1- عوامل شکل دهنده به فضای عمومی برگرفته از فرهنگ……………….. 9
نمودار 1-2- مراحل انجام پژوهش …………………………………………………………16
نمودار 2-1- «روح زمانه» به عنوان برآیندی از تمام ویژگیهای حاکم بر هر زمانه…….. 29
نمودار 2-2- نقاط جدا افتاده در شبانگاه، جرائم را بیشتر می‌کنند……………………… 82
نمودار 2-3- جمعبست مبانی نظری در نگاه کلی……………………………………… 91
نمودار 2-4- مدل مفهومی مؤلفههای کیفی اثرگذار بر شکل‌گیری حیات شبانه……. 92
نمودار 2-5- تفکیک تعداد مشاغل باز بر حسب زمان در شهر سیدنی ……………….97
نمودار 2-6- نمایش ریتم شهر لندن در نظام زمانی…………………………………… 101
نمودار 2-7- همپوشانی جنبههای متعدد در گسترش زندگی شبانه نمونههای موردی 110
نمودار 3-1- چارچوب روش تحقیق…………………………………………………………. 125
نمودار 3-2- فرآیند طراحی محدوده هدف …………………………………………………128
نمودار 4-1- نمایش ریتم زمانی محدوده هدف در بازه زمانی شبانه روز……………… 160
ABSTRACT
Since 19th century and after the industrial revolution order, cities have encountered a social organization of time, in a way that all social behaviors divided between work and leisure, or between positive and negative absolute poles. Before 60s because global trends emphasized on urban renovation and retrieval of economic power, working time or day-time was most important part of life and leisure time or night-time was vain and remnant part of that; but limitations of time structure imposed by ruffling urban life, to gain benefits of active time, paid attention to nightlife and continuing collective life in hours after daily work. On the other hand, because conversion of industrial to post-industrial economy, retrieval of urban economic power is not only dependent to daily economy and promotion of night economy is assisting to revitalization of urban centers and sociability, considering special capacities and potentials of each society can be helpful for eliminating threats. This thesis with studying design and planning principles of urban night spaces in last decade follows qualitative matters of night spaces formation and adapting strategies of 24 hours city in cultural context of Iran cities, aiming to promote sociability of urban spaces as the main goal. Because of unplanned development of other regions and depopulation of central fabric, Shiraz city center had been retreated socially and economically. Studying qualities which create vitality and sociability in night time and emphasize on continuing urban nightlife in Shiraz city center, can be useful for promoting social life, which is dependent to economic, social, cultural, and environmental dimensions.
بلافاصله بعد از پرداخت به ایمیلی که در مرحله بعد وارد میکنید ارسال میشود.
فایل pdf غیر قابل ویرایش
قیمت25000تومان
خرید فایل word
قیمت35000تومان